Margins and Marginalization The concepts spelled out in the title Margins and Marginalization usually carry negative connotations. They are associated with having to live outside the main current of events, or with the peripheral and thus inessential aspects of an artwork. Such an understanding assumes a sharp division into major, central, important elements, and minor or marginal ones. However, the validity of such division has been questioned by some contemporary theoreticians and artists. Its arbitrariness and relativist character had been also pointed out in the past. The aim of the 2014 volume is to investigate the occurrence of the titular concepts in the theory and practice of both old and contemporary art. We wish to examine different conceptualizations of margins and marginalization and we are open to a broad range of approaches to his topic.

Zwroty artystyczne Kategoria „zwrotu” w badaniach nad kulturą od kilkunastu lat wywołuje zainteresowanie u przedstawicieli różnych dziedzin humanistyki. Pisano wiele na temat performative turn, interpretative turn, postcolonial turn, translational turn, spatial turn, iconic turn itp. Czy sztuka jest tylko jednym z obszarów, na których owe zwroty dokonują się, czy też można mówić zwrocie artystycznym, jako szczególnej odmianie? Sugerujemy rozważenie tego zagadnienia nie tylko w odniesieniu do obecnego stanu kultury, a również przy wzięciu pod uwagę wcześniejszych okresów dziejów. Proponujemy wzięcie pod uwagę szerokiego sposobu rozumienia pojęcia „zwrot”. Może ono być przedmiotem rozważań o zasięgu ogólnokulturowym, ale można również odnieść je do określonej dziedziny sztuki, np. zachodzącej w niej przemiany stylistycznej, czy wreszcie nagłej modyfikacji postawy twórczej określonego artysty. Prezentujemy więc z jednej strony na artykuły dotyczące problematyki szeroko pojętych „wstrząsów” kulturowych i artystycznych, „zmącenia” zakładanych porządków, jak teksty omawiające konkretne przypadki twórczości jawiącej się jako działalność meandryczna, przebiegająca drogą kolejnych turns.

PERFORMATIVE ASPECTS OF ART The concept of performativity has been usually evoked in the discussions on the philosophy of language and the reflection on theatre and performance art. However, in recent years there have been some attempts to broaden its scope. The theoretically inclined researchers have been working out the main assumptions of the aesthetics of performativity. These are claimed to include the challenging of the boundaries of artistic disciplines, and emphasizing the active role of the recipients, for whom the art works become events developing in consequence of their actions. Besides those attempts to grasp the theoretical consequences of “the performative turn”, one should also note some very interesting practical analyses, employing the theory in the discussion on concrete works from different domain of art. It appears that one can discover transformational potential, focus on change rather than just existence, even in the domains traditionally regarded as “artifactual” (painting, sculpture, installations). The planned volume of “Art Inquiry” will be devoted to the reflection on both directions of expansion of the concept of performativity. We would like the authors to consider its general significance for aesthetics and for the theory of various domains of art. We also hope that they will show the changes occurring when its unique perspective is adopted in the discussion on both theatre, paratheatrical experiments, and film, and the domains which have traditionally emphasized the role of the artistic artifact. The title of this volume invites questions about the possible scope of performativity and its kinds. PERFORMATYWNE ASPEKTY SZTUKI Zagadnienie performatywności podejmowane było najczęściej w rozważaniach z zakresu filozofii języka oraz w refleksji nad teatrem i sztuką performance. W ostatnich latach zauważyć można jednak próby jego rozszerzenia. Z jednej strony zmierzają one do wypracowania założeń estetyki performatywności. Wśród jej cech wskazywane jest kwestionowanie granic poszczególnych dziedzin artystycznych, zaakcentowanie aktywnej roli odbiorców, dla których utwory stają się wydarzeniami rozwijającymi się w wyniku ich działań itd. Oprócz prób sformułowania teoretycznych konsekwencji „zwrotu performatywnego” zauważyć można także bardzo interesujące konkretne analizy polegające na uwzględnieniu właściwych dla niego założeń przy rozważaniu dokonań z różnych obszarów sztuki. Okazuje się, że nawet w obszarach twórczości uważanych tradycyjnie za „wytwórcze” (malarstwo, rzeźba, instalacja) odkryć można aspekty transformacyjne, zakładające nie trwanie, a przemiany. W najnowszym tomie „Art Inquiry” przewidywane jest rozważenie obu zasugerowanych wyżej obszarów ekspansji idei performatywności. Z jednej strony rozważone mają być jej ogólne konsekwencje dla estetyki i teorii różnych dziedzin sztuki. Z drugiej, pokazane zmiany występujące, gdy właściwy dla niej punkt widzenia zostanie uwzględniony zarówno w obszarze refleksji teatralnej, parateatralnej, filmowej, jak w dziedzinach, w których tradycyjnie akcentowano rolę wytwarzanego przedmiotu (dzieła). Tytuł tego tomu ma właściwie charakter pytania o możliwy zakres performatywności i jej odmiany.

THE HOMELESSNESS OF ART References to „being settled” somewhere and being „homeless” have reappeared in various disciplines of the humanities for a long time. Those concepts were used in different contexts and in different senses. In 20th century philosophy, much attention was paid to the Heideggerian concept of man as “the neighbour of Being”, i.e. his dwelling “in the nearness of Being”. This image led to attempts at discovering what is unique to the human condition. Lukacs offered a critique of „transcendental homelessness”, which he saw as characteristic of contemporary culture. Other philosophers pointed out that the fast-changing reality and the engagement in utopian projects characteristic for the condition of the modern man, are conducive to our loss of the sense of settlement. The second half of the 20th century introduced the discourse of unsettlement, non-belonging. Adorno negated the possibility of feeling at home in the world after Auschwitz. Other authors offered the concept of “the uncanny” (das Unheimliche), or being faced with strange and incomprehensible forces in one’s own home, only illusorily familiar. It has been also pointed out that the sense of settlement and the associated feeling of safety may turn out to be limiting. Freedom must mean the loss of the sense of safety, familiarity, commitment. Encountering what is different, marginal, often suffering or victimized (e.g. in feminist or postcolonial discourses) also sensitizes us to the importance of opening ourselves to new experience, which leads to the de-stabilization of our own monolithic home. The subject area outlined here may be variously related to art. On the one hand, art may be considered as an important voice in the discussion on our sense of belonging or uprootedness, on the other the question of whether it should be rooted in tradition, or leave this “home” to gain new experiences is also pertinent. The volume of Art Inquiry to which we seek your contributions will be devoted to this set of issues. Your prospective papers should concern some theoretical aspects of the concepts mentioned above in relation to art, artistic activity, reception of art works, or offer a case study of some artistic endeavour in which those concepts have taken a concrete shape. BEZDOMNOŚĆ SZTUKI Sformułowania nawiązujące do pojęć „zadomowienia” i „bezdomności” od kilkudziesięciu lat pojawiają się w różnych obszarach humanistyki. Występują one w wielu kontekstach i nadawany jest im różny sens. W filozofii XX wieku podstawowe znaczenie ma Heideggerowski problem człowieka jako „sąsiada bycia”, czyli zamieszkiwania przez niego w „bliskości wobec bycia”. Ta wysoka ocena bliskości prowadziła do sugestii odzyskania tego, co własne i właściwe dla ludzkiego sposobu istnienia. Lukacs poddawał krytyce „transcendentalną bezdomność”, którą uważał za charakterystyczną dla współczesnej kultury. Inni filozofowie zwracali uwagę na to, że zachodzenie szybkich zmian, a także formułowanie utopijnych projektów charakterystyczne dla nowoczesnej kondycji człowieka, sprzyja utracie uczucia zadomowienia. W drugiej połowie XX wieku, rozwijał się też dyskurs związany z kryzysem zamieszkiwania. Adorno negował możliwość uczucia zadomowienia w świecie po Auschwitz. Inni autorzy brali pod uwagę „nieswojość” (das Unheimliche), czyli występowanie obcych i niezrozumiałych sił we własnym domu, pozornie tylko oswojonym. Podkreślano też, że zadomowienie i związane z nim poczucie bezpieczeństwa może okazać się ograniczające. Za wolność płaci się przecież na ogół utratą poczucia bezpieczeństwa, zanikiem stanu bliskości, zażyłości. Także wzięcie pod uwagę tego, co inne, marginalne, często cierpiące lub poszkodowane (np. w dyskursach feministycznym i postkolonialnym), uwrażliwia na rolę otwarcia, które prowadzi do destabilizacji monolitycznie pojmowanego własnego domu. Zarysowany tu krąg problematyki w różny sposób odnosi się do sztuki. Z jednej strony może ona być rozważana jako ważny głos w sporach dotyczących zadomowienia i bezdomności, z drugiej zaś w odniesieniu do niej samej można stawiać pytania o potrzebę zakorzenienia w tradycji, albo poszukiwania przez nią nowych miejsc. Wzięciu pod uwagę tego bogatego zestawu zagadnień poświęcony będzie tegoroczny tom „Art Inquiry”. Nadsyłane artykuły dotyczyć mogą albo teoretycznych aspektów zadomowienia i bezdomności w sztuce, działalności artysty, odbiorze dzieł, albo prezentować konkretne przykłady z zakresu różnych dziedzin twórczości artystycznej, w których tytułowe zjawisko przybierało konkretną postać.

Seria „Recherches sur les déformations” publikuje oryginalne prace z matematyki, fizyki i ich zastosowań związanych ze zniekształceniami (deformacjami) struktur matematycznych i fizycznych jak funkcji i odwzorowań, metryki, symetrii i innych struktur geometrycznych, pola fizycznego, sił i łamania symetrii i struktur fizycznych, struktur chemii fizycznej, biofizyki i sterowania optymalnego w szczególności związanych z hamiltonianem i entropią.

Seria „Recherches sur les déformations” publikuje oryginalne prace z matematyki, fizyki i ich zastosowań związanych ze zniekształceniami (deformacjami) struktur matematycznych i fizycznych jak funkcji i odwzorowań, metryki, symetrii i innych struktur geometrycznych, pola fizycznego, sił i łamania symetrii i struktur fizycznych, struktur chemii fizycznej, biofizyki i sterowania optymalnego w szczególności związanych z hamiltonianem i entropią.

WSTĘP (fragment) Rezydencje przemysłowców tworzą ważny element zabytkowej spuścizny Łodzi z okresu przemysłowego rozwoju w XIX i pierwszych dziesięcioleciach XX wieku. Były świadectwem bogactwa i pozycji społecznej ich właścicieli, widomym znakiem ekonomicznego sukcesu i awansu ludzi, którzy swoją karierę zaczynali często od kilku warsztatów tkackich, by w ciągu dziesiątek lat wytężonej pracy dorobić się znacznych majątków. Budowa okazałej willi czy pałacu stawała się wyrazistym tego potwierdzeniem. Było to zgodne z obyczajem ukształtowanej w ciągu XIX wieku nowej klasy społecznej: bogatej burżuazji, do której należeli fabrykanci, kupcy i bankierzy, wznoszący sobie w całej Europie siedziby na wzór arystokratycznych, choć z reguły o mniejszej skali i bardziej funkcjonalne1. Rozmiary i zróżnicowana forma tego typu budowli wyrażały potrzeby oraz upodobania estetyczne właścicieli, a jednocześnie stanowiły znak przynależności do określonego kręgu kulturowego i klasy społecznej. Kształt architektoniczny był również pokazem inwencji twórcy pragnącego zaspokoić oczekiwania swojego klienta i prezentacją jego biegłości w operowaniu bogactwem form stylowych charakterystycznych dla tego czasu. W przypadku Łodzi zrodziło to na przestrzeni ponad stu lat wielką różnorodność rozwiązań, znamiennych dla następujących po sobie w tym czasie konwencji stylowych: późnego klasycyzmu, historyzmu, secesji, wczesnego i dojrzałego modernizmu oraz sztuki art déco. Bogactwu motywów architektonicznych odpowiada bardzo zróżnicowany i prezentujący często wysoki poziom artystyczny wystrój wnętrz. Sprawia to, że łódzkie rezydencje fabrykanckie, czy też szerzej burżuazyjne, tworzą – mimo ubytków i strat będących wynikiem powojennych przekształceń – unikatowy na skalę europejską zespół o wielkiej wartości historycznej i artystycznej. Pierwsze obiekty o charakterze rezydencji wznoszone były przez łódzkich fabrykantów w końcu lat dwudziestych i w latach trzydziestych XIX wieku. Jednak rozkwit tego typu budownictwa przypada na późniejszy okres rozwoju miasta, zwany wielkoprzemysłowym, obejmujący ostatnią ćwierć XIX wieku i początek wieku XX, zamknięty wybuchem I wojny światowej. Z tego czasu pochodzi największa liczba pałaców oraz willi, również te najbardziej efektowne. Znacznie mniej tego rodzaju budowli wzniesiono w latach międzywojennych. Końcową cezurę czasową stanowi data wybuchu II wojny światowej, która zamknęła definitywnie epokę „dawnej” Łodzi i związanego z jej dziejami budownictwa rezydencjonalnego. Wśród rezydencji fabrykanckich istotną grupę tworzą wille – obiekty, którym poświęcona jest niniejsza publikacja: budynki mieszkalne mniejszej skali, położone zazwyczaj pośród ogrodu, o zróżnicowanej architekturze przyciągającej uwagę elegancją i bogactwem form. Są to budowle położone zarówno w centrum miasta, pośród gęstej zabudowy, jak i na jego obrzeżach, czy też na terenach dawniej podmiejskich, a obecnie znajdujących się już w granicach Łodzi. Powstawały one często w pobliżu zabudowań fabrycznych, tworząc charakterystyczne dla przemysłowej Łodzi zespoły fabryczno-rezydencjonalne.

Wstęp Wiedza nasza o wszechotaczającej nas przyrodzie, której jesteśmy integralną częścią, zostaje bardzo poszerzona przez treść oraz dokumentację fotograficzną, oddawanej do rąk czytelnika książki autorstwa profesora Janusza Hereźniaka z Uniwersytetu Łódzkiego, członka zwyczajnego Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Praca ta ukazuje się pod intrygującym tytułem Mocarze czasu – pomnikowe drzewa w świecie i na ziemi łódzkiej. Jak z tytułu wynika – zasięgiem obejmuje ona drzewa na całym świecie, a wyróżniony obszar ziemi łódzkiej uznać możemy za swoiste „studium przypadku”. Tekst pracy podzielił autor na pięć głównych części, zamykając w każdej z nich inne zagadnienia dotyczące drzew. Pierwsza część to opowieść o drzewach w wierzeniach (religijnych), nauce i sztuce. Oryginalną jest tu forma przekazu treści, do której wykorzystane zostały cytaty z biblii oraz fragmenty z literatury pięknej (głównie z poezji) i którą autor wzbogacił wynikami badań naukowych, a nawet opisem metod stosowanych współcześnie (np. przy określaniu wieku drzew). Druga część pracy została poświęcona drzewom jako pomnikom przyrody w ujęciu historycznym i w kontekście rozwoju ochrony przyrody na świecie. W kolejnym rozdziale autor zajął się formami i morfologią drzew, opisał m.in. typy i rodzaje kory, narośla i guzy, różne zrosty drzew, a także typy korzeni i koron. Bardzo ważną częścią pracy jest rozdział czwarty zatytułowany Człowiek a drzewo, w którym zaprezentowane zostały różne formy koegzystencji lub negatywnego oddziaływania człowieka na drzewa. Pracę kończy część poświęcona ujęciu monograficznemu drzew jako pomników przyrody na ziemi łódzkiej. Integralną, ale dominującą objętościowo częścią całego dzieła jest dokumentacja fotograficzna, która wykonana została finezyjnie, z dużym znawstwem tematu i należną starannością. Koresponduje ona z tekstem, będąc jego potwierdzeniem lub uzupełnieniem. Książka Mocarze czasu – pomnikowe drzewa w świecie i na ziemi łódzkiej spełnia kilka oczekiwań: – jest opracowana bardzo fachowo pod względem merytorycznym przez znakomitego badacza dendrologa; – jest opracowaniem popularno-naukowym umożliwiającym zrozumienie nie tylko specjalistom szerokiej problematyki dendrologicznej. Gromadzi ona i podaje w sposób przystępny wiedzę naukową dotyczącą drzew, z którymi spotykamy się niemal codziennie, a o których tak niewiele wiemy; – jest opracowaniem, które uświadamia nam konieczność stałej ochrony przyrody, niszczonej w imię rozwoju współczesnej cywilizacji, która pozbawia nas nie tylko piękna, jakie z niej emanuje, ale również higienicznego i zdrowego pobytu w miejscu naszego zamieszkania. Czytając rekomendowaną książkę miejmy również świadomość, że zgromadzony w niej materiał i wiedza wymagały wielu lat studiów i badań terenowych, a także zebrania odpowiedniej dokumentacji fotograficznej, z której tylko część autor – profesor Janusz Hereźniak – niestrudzony od lat tropiciel drzew – „mocarzy czasów” mógł tu zamieścić. Stanisław Liszewski

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa. Od blisko dwudziestu lat redakcja „Prac Polonistycznych” (najpierw pod kierunkiem Krystyny Poklewskiej, a od ponad dekady — Wiesława Pusza) nadaje tomom charakter monograficzny. Ukazały się roczniki poświęcone dorobkowi autorskiemu: Z. Herberta, J. Słowackiego, J. Tuwima, wydano tomy tematyczne: Przypomnienia i promocje; U zbiegów stuleci; Zaskoczenia; „Jakaż to nuża wisi nade mną”, czyli w okowach ciała i duszy; Romantycy — fantastyka — podróż; Tobie — teraz. W kręgu literackich ofiarowań; Z powodu okoliczności, pod wpływem chwili; Pory dnia, pory roku; Potomność i potomkowie. Zapisać się w pamięci, zapisać się w nazwisku; Jak literat z literatem. Słowem i czynem, na tak i na nie; Z warsztatów badaczy literatury oświecenia. Aktualia. W ostatnich latach pismo wzbogaciło się o nowe działy; do „Rozpraw i artykułów” doszły „Edycje”, „Na marginesach lektur” i „Przekłady”. W roku 2014 planowany jest tom: Talent i umiejętności w literackiej potrzebie.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa. Od blisko dwudziestu lat redakcja „Prac Polonistycznych” (najpierw pod kierunkiem Krystyny Poklewskiej, a od ponad dekady — Wiesława Pusza) nadaje tomom charakter monograficzny. Ukazały się roczniki poświęcone dorobkowi autorskiemu: Z. Herberta, J. Słowackiego, J. Tuwima, wydano tomy tematyczne: Przypomnienia i promocje; U zbiegów stuleci; Zaskoczenia; „Jakaż to nuża wisi nade mną”, czyli w okowach ciała i duszy; Romantycy — fantastyka — podróż; Tobie — teraz. W kręgu literackich ofiarowań; Z powodu okoliczności, pod wpływem chwili; Pory dnia, pory roku; Potomność i potomkowie. Zapisać się w pamięci, zapisać się w nazwisku; Jak literat z literatem. Słowem i czynem, na tak i na nie; Z warsztatów badaczy literatury oświecenia. Aktualia. W ostatnich latach pismo wzbogaciło się o nowe działy; do „Rozpraw i artykułów” doszły „Edycje”, „Na marginesach lektur” i „Przekłady”. W roku 2014 planowany jest tom: Talent i umiejętności w literackiej potrzebie. Wszystkie publikowane artykuły mają charakter naukowy. Każdy z publikowanych artykułów ma angielską wersję tytułu oraz streszczenie w języku angielskim. Od rocznika 2012 tomy zawierają indeks nazwisk.

Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa. Od blisko dwudziestu lat redakcja „Prac Polonistycznych” (najpierw pod kierunkiem Krystyny Poklewskiej, a od ponad dekady — Wiesława Pusza) nadaje tomom charakter monograficzny. Ukazały się roczniki poświęcone dorobkowi autorskiemu: Z. Herberta, J. Słowackiego, J. Tuwima, wydano tomy tematyczne: Przypomnienia i promocje; U zbiegów stuleci; Zaskoczenia; „Jakaż to nuża wisi nade mną”, czyli w okowach ciała i duszy; Romantycy — fantastyka — podróż; Tobie — teraz. W kręgu literackich ofiarowań; Z powodu okoliczności, pod wpływem chwili; Pory dnia, pory roku; Potomność i potomkowie. Zapisać się w pamięci, zapisać się w nazwisku; Jak literat z literatem. Słowem i czynem, na tak i na nie; Z warsztatów badaczy literatury oświecenia. Aktualia. W ostatnich latach pismo wzbogaciło się o nowe działy; do „Rozpraw i artykułów” doszły „Edycje”, „Na marginesach lektur” i „Przekłady”.

W pierwszym okresie na łamach „Prac Polonistycznych” ukazywały się zarówno prace literaturoznawcze, jak językoznawcze; zarówno rozprawy naukowe, jak materiały dydaktyczne i sprawozdawczo-kronikarskie. Pismo miało wówczas – zgodnie z założeniami redakcji – charakter w znacznej mierze lokalny – prezentowało dorobek łódzkiego środowiska polonistycznego i neofilologicznego. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Na łamach „Prac Polonistycznych” pojawiały się (i pojawiają) debiuty naukowe, nierzadko tak wybitnych później uczonych jak Maria Janion i Maria Żmigrodzka. Publikują tu wybitni przedstawiciele nauki o literaturze z całego kraju. W wyniku stopniowych przemian „Prace” stały się pismem o profilu literaturoznawczym. Materiały zawarte w poszczególnych tomach wnoszą istotny wkład do rozwoju polskiego literaturoznawstwa, wykorzystywane są też w dydaktyce uniwersyteckiej i szkolnej.

Od Redakcji Niniejszy tom Przeglądu Socjologicznego poświęcony jest sondażowym badaniom opinii publicznej, a przede wszystkim sondażom wyborczym. Ich wzrastająca rola w dyskursie publicznym i marketingu politycznym wpływa na wizerunek wszelkich socjologicznych badań empirycznych i samej socjologii. Warto więc pogłębiać rozważania nad ich rolą we współczesnym społeczeństwie i metodologicznymi problemami ich stosowania. Przedstawione teksty zostały przygotowane przez przedstawicieli różnych ośrodków akademickich, instytutów badawczych i analitycznych. Prezentują różnorodne rozważania dotyczące: historii zmian zapisów prawnych regulujących możliwość publikowania sondaży preferencji wyborczych; roli sondaży w procesie politycznym i w życiu społecznym z perspektywy komunikowania społecznego; postulatów modyfikacji technik badawczych; wykorzystywania wiedzy o populacji badanej do wyboru odpowiedniej techniki doboru próby i psychologii poznawczej do interpretacji rezultatów sondaży przedwyborczych i wyników wyborów; analizy rynku sondaży przedwyborczych; roli sondaży w marketingu politycznym; ewolucji procesu akulturacji badań sondażowych;nowych modeli respondenta (obywatela, wolontariusza, konsumenta, internauty) oraz analiz porównawczych w badaniach sondażowych.