Czyny skierowane przeciwko mieniu, zdrowiu i życiu innych, a także przyrodzie, są stare jak cywilizacja i rozpowszechnione jak ona. Stały się przyczyną powstania norm prawnych, których przekraczanie określamy dziś jako przestępczość. Kryminologia jest nauką, w ramach której opisuje się działania o charakterze przestępczym, poszukuje teorii umożliwiających jej wyjaśnianie i przewidywanie, a co za tym idzie – także przeciwdziałanie przestępczości. Kryminologia jest przy tym dziedziną interdyscyplinarną, która korzysta z dorobku takich nauk, jak prawo, socjologia, pedagogika, psychologia, historia, statystyka, ekonomia, psychiatria czy medycyna. Zespół specjalistów pod kierunkiem Piotra Chomczyńskiego, Przemysława Frąckowiaka i Dagmary Woźniakowskiej opracował kompleksowy podręcznik, przedstawiający rozwój tej dyscypliny, kluczowe teorie wypracowane w jej ramach oraz obecny stan wiedzy na temat przestępczości i przeciwdziałania jej.

Dopiero w XX wieku zaczęto się zajmować systematycznie problematyką ofiary przestępstwa. Pojawiły się poglądy o konieczności systemowego spojrzenia na osobę sprawcy, ofiarę i czyn. Dużą rolę w tym całościowym ujęciu teorii zachowań przestępczych odegrała koncepcja symbolicznego interakcjonizmu Georga H. Meada (1863–1931), w której szeroko uwzględniono zagadnienia wpływu postrzegania partnera oraz przypisywanego mu znaczenia na własne zachowanie. W 1979 r. w Münster założono Światowe Towarzystwo Wiktymologii (The World Society of Victimology), które uzyskało status organu konsultacyjnego Organizacji Narodów Zjednoczonych i Rady Europy. W następnych latach powstały krajowe towarzystwa wiktymologii w Australii, Brazylii, Grecji, Indiach, Japonii i Południowej Korei. Od 1973 r. co trzy lata są organizowane międzynarodowe sympozja. Pierwsze odbyło się w Jerozolimie, a kolejne między innymi w: Bostonie (1976), Münster (1979), Tokio/Kioto (1982), Zagrzebiu (1985), Jerozolimie (1988), Rio de Janeiro (1991), Adelaide (1994) oraz Amsterdamie (1997). Wiktymologia ewoluuje nie tylko w Stanach Zjednoczonych, lecz także w Europie. Wiele prac na jej temat ukazało się w Izraelu, jak również w Ameryce Środkowej i Południowej, Indiach, Australii i Japonii, publikowane są też czasopisma, np. „International Review of Victimology” USA, „Japanese Journal of Victimology”, „Victimology” Cordoba/Argentyna, „Journal of Australasian Society of Victimology”. Na rozwój wiktymologii kryminalnej wpływa europejskie prawo karne. W Polsce znaczącymi wydarzeniami były ogłoszenie Polskiej Karty Praw Ofiary z 2000 r. oraz przyjęcie Krajowego Programu na Rzecz Ofiar Przestępstw, opracowanego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich w 2004 r.