Tom 5. z serii System Prawa Medycznego poświęcony jest odpowiedzialności prywatnoprawnej występującej w prawie medycznym. W publikacji zostały omówione takie kwestie jak: tradycyjne modele odpowiedzialności, którymi są: odpowiedzialność cywilnoprawna lekarza (ukazano reżim kontraktowy i deliktowy) oraz odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez publiczne zakłady lecznicze; alternatywne/ubezpieczeniowe modele kompensacji szkód wyrządzonych podczas leczenia, które przedstawiono przy użyciu analizy porównawczej – ukazano generalne systemy kompensacyjne, prezentując najważniejsze modele alternatywne no-fault (m.in. model nowozelandzki, skandynawski czy francuski), systemy kompensacyjne obejmujące specyficzne źródła szkód, takie jak: zakażenia i szczepienia, tryb pozasądowego dochodzenia kompensacji z tytułu zdarzeń medycznych funkcjonujący w Polsce; podmiot zobowiązany do naprawienia szkody – w tym odpowiedzialność: lekarzy, lekarzy dentystów, zakładów leczniczych, pielęgniarek i położnych czy fizjoterapeuty; zdarzenie szkodzące – omówiono błąd lekarski jako obiektywny element winy lekarza, winę lekarza i innego personelu medycznego przy leczeniu, winę zakładu leczniczego, odpowiedzialność za zawinione naruszenie praw pacjenta; szczególne przypadki odpowiedzialności, czyli m.in. odpowiedzialność za: odmowę udzielenia pomocy, zabiegi oczywiście zbędne, zakażenie związane z opieką zdrowotną, eksperymenty medyczne, zabiegi chirurgii plastycznej; związek przyczynowy występujący w procesach lekarskich oraz wielość sprawców (podmiotów zobowiązanych); szkoda majątkowa i jej naprawienie – wyjaśniono pojęcie szkody i odszkodowania, a także ukazano szczególne rodzaje szkód, tj.: pozostawienie ciał obcych w polu operacyjnym, szkody wyrządzone dziecku przed urodzeniem, szkody wyrządzone przy porodzie, szkody związane z transfuzją krwi u Świadków Jehowy, szkody przyszłe na osobie, a także roszczenia z tytułu wrongful birth, wrongful conception i wrongful life, kompensację utraconej szansy wyleczenia lub przeżycia; zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną w związku z leczeniem – omówiono następujące kwestie: cele, przesłanki oraz podstawy prawne jego zasądzenia, podmiot uprawniony do żądania zadośćuczynienia; przyczynienie się poszkodowanego pacjenta – przedstawiono wybrane przypadki przyczynienia się pacjenta do powstania lub zwiększenia szkody (m.in.: odmowa leczenia, niestosowanie się do zaleceń lekarskich, wypisanie się ze szpitala na własne żądanie); ciężar dowodu w procesach lekarskich – wyjaśniono pojęcie ciężaru dowodu, ciężaru przytoczenia okoliczności faktycznych oraz przedmiotu dowodu, a także ukazano kwestie dotyczące rozkładu ciężaru dowodu w procesach medycznych, domniemań faktycznych i prawnych oraz dowodu prima facie; dochodzenie odszkodowania w trybie sądowym – w tym: legitymacja procesowa Rzecznika Praw Pacjenta, dowód z dokumentu i z opinii biegłego, dowodzenie przesłanek odpowiedzialności, którymi są: wina, szkoda i jej wysokość, związek przyczynowy; dochodzenie odszkodowania w trybie pozasądowym – omówiono pojęcie zdarzenia medycznego, odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę dla osób bezpośrednio poszkodowanych oraz spadkobierców, instytucję wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, postępowanie w celu dochodzenia roszczeń z tytułu zdarzeń medycznych, ubezpieczenie z tytułu zdarzeń medycznych; przedawnienie (w tym de lege lata) i dziedziczenie roszczeń odszkodowawczych, a także przedstawiono ewolucję prawa i orzecznictwa; ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne – w tym ich specyfika, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących działalność leczniczą, zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela; odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przez leki – uwzględniono następujące zagadnienia: podstawa i przesłanki odpowiedzialności (w tym: przesłanki wyłączające odpowiedzialność) producenta za szkodę wyrządzoną przez leki, a także podstawy odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez leki poza reżimem odpowiedzialności producenta; odpowiedzialność podmiotów będących organizatorami systemu opieki zdrowotnej za brak dostępności świadczeń zdrowotnych – omówiono prawo do świadczeń medycznych (opieki zdrowotnej) finansowanych ze środków publicznych, odpowiedzialność takich podmiotów jak: Narodowy Fundusz Zdrowia, Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego; odpowiedzialność podmiotów leczniczych (świadczeniodawców) za brak dostępności świadczeń zdrowotnych – ukazano ustawowe i umowne ramy odpowiedzialności, odmowę udzielenia należnych świadczeń zdrowotnych w kontekście naruszenia praw pacjenta, typowe przypadki odpowiedzialności deliktowej.

„Studia Prawno-Ekonomiczne” są jednym z nielicznych w kraju wydawnictw ciągłych, koncentrujących uwagę na problematyce wspólnej dla środowisk ekonomicznych i prawniczych. Na ich łamach wypowiadają się wybitni krajowi przedstawiciele nauk ekonomicznych i prawniczych (blisko 80 profesorów i doktorów habilitowanych), a ponadto debiutujący, utalentowani młodzi pracownicy nauki z terenu całego kraju, są więc wydawnictwem par excellence naukowym. Zasięg oddziaływania czasopisma jest zdecydowanie ponadregionalny. Docierają one nie tylko do środowisk naukowych w całym kraju, ale i do przedstawicieli praktyki, zarówno gospodarczej, jak i obejmującej radców prawnych oraz sądownictwo. Świadczy o tym ogólne zainteresowanie wydawnictwem oraz pozyskiwanie przez Redakcję coraz to nowych autorów, chętnych do publikacji swoich artykułów. W ostatnich latach „Studia Prawno-Ekonomiczne” goszczą na swoich łamach osoby rozpoczynające swoją karierę zawodową w innych ośrodkach akademickich. Są także jedną z ważniejszych pozycji wymiany międzybibliotecznej.

Ubezpieczenie jako urządzenie gospodarcze funkcjonuje od bardzo dawna, a konkretnie pierwsze formy pojawiły się w dalekiej starożytności. We współczesnych czasach w wielu krajach w ramach rynków finansowych działają rozwinięte w różnym stopniu rynki ubezpieczeniowe. Ryzyko, które towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów i które dało początek zorganizowania instytucji ubezpieczenia, występuje ciągle i jednocześnie na skutek rozwoju cywilizacyjnego, rozwoju technologicznego, zmieniających się procesów demograficznych pojawiają się nowe kategorie ryzyka, które mogą być przedmiotem ubezpieczenia. Wobec zmieniającego się otoczenia rynek ubezpieczeniowy dostosowuje się i proponuje nowe produkty ubezpieczeniowe. Jednocześnie, zakłady ubezpieczeń z obowiązku muszą dbać o bezpieczeństwo finansowe swoich klientów, aby nie podważyć podstawowej zasady realności ochrony ubezpieczeniowej. Wszystkie te zjawiska można zaliczyć do obszarów badawczych środowiska akademickiego zajmującego się problematyką ubezpieczeniową. Ponadto nowe tendencje, które pojawiają się w systemach emerytalnych, wywołane starzeniem się społeczeństw i niewydolnością repartycyjnego systemu emerytalnego, a równocześnie pojawiającymi się kryzysami na rynkach finansowych generują cały szereg problemów badawczych, które są również w zasięgu zainteresowań wielu środowisk akademickich. Funkcjonujący w Polsce od przeszło 10 lat nowy system emerytalny budzi różne kontrowersyjne dyskusje i skłania do wstępnej oceny, a zagadnienia te wiążą się z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, a w tym również z finansowaniem ochrony zdrowia. Jak widać tematyka badawcza obejmująca bardzo szeroko rozumiane ubezpieczenia od strony teoretycznej, jak również praktyki ubezpieczeniowej jest niezwykle obszerna. Wszystkie te problemy są zawarte w przygotowanej pracy. Praca zawiera 56 artykułów naukowych, które powstały w różnych ośrodkach akademickich. Wyróżnić tu można następujące problemy, które nurtowały badaczy, a które są niezwykle aktualne i związane są z funkcjonowaniem rynku ubezpieczeniowego, jak również wynikają z otoczeniem i zapotrzebowaniem na usługę ubezpieczeniową: * Analiza rynku ubezpieczeniowego i nowe tendencje, * Nowe produkty ubezpieczeniowe, * Finanse i rachunkowość zakładów ubezpieczeń, * Świadomość ubezpieczeniowa, * Pośrednictwo ubezpieczeniowe, * Ubezpieczenia zdrowotne, * Ubezpieczenia dla przedsiębiorstw, * Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i komunikacyjne, * Zmiany w procesach demograficznych, * Nowe tendencje w systemach emerytalnych, * Analiza części kapitałowej systemu emerytalnego, ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania OFE w Polsce, * Metody aktuarialne, w tym kalkulacja składek ubezpieczeniowych, * Zastosowanie metod analizy statystycznej w ubezpieczeniach.